Είναι σε όλους γνωστό πως ο Παναιτωλικός είναι μια από τις ενδοξότερες και ιστορικότερες ομάδες της Ελλάδος. Φέτος είναι μια ξεχωριστή στιγμή για το σύλλογο μιας και συμπληρώνει τα 82 χρόνια ζωής, προσφοράς και δράσης. Μέσα σε αυτά τα χρόνια το Αγρίνιο κατάφερε να αναδειχθεί και ο Παναιτωλικός έγινε ο αδιαπραγμάτευτος πρεσβευτής του νομού μας. Η ιστορία του Παναιτωλικού ξεκινά στις 9 Μαρτίου του 1926. Μια ομάδα ανθρώπων του πνεύματος, ανήσυχοι και ενεργοί πολίτες της πόλη, προχωρούν σε κάτι πρωτόγνωρο. Θέλοντας να συνδυάσουν τη μόρφωση με τον αθλητισμό ιδρύουν το Γυμναστικό Φιλεκπαιδευτικό Σύλλογο «ΠΑΝΑΙΤΩΛΙΚΟΣ» με σκοπό «Την ανάπτυξιν και έντασιν γυμναστικού και αγωνιστικού φρονήματος, την ηθικήν επίβλεψιν και τη δυνατήν μετασχολικήν εκπαίδευσιν των ανηλίκων, δια παιδονομίας και εσπερινών ή Κυριακών σχολών». Ένας στόχος που φάνταζε ανεδαφικός εξελίχτηκε σε ένα μοναδικό φαινόμενο για τον ελληνικό αθλητισμό. Η ιδέα να παρέχεται μόρφωση στα άπορα παιδιά της Αιτ/νίας μέσω των νυχτερινών σχολών κάνει το όνομα του συλλόγου συνώνυμο με τις ιδέες της κοινωνικής αλληλεγγύης, της εκπαιδευτικής και πολιτιστικής αναβάθμισης. Εκατοντάδες φτωχόπαιδα μάθανε γράμματα υπό το φως της ασετιλίνης σταδιοδρομώντας υπερήφανα στην κοινωνία. Δεκάδες αθλητές του Παναιτωλικού τίμησαν τη φανέλα με το εθνόσημο αλλά και μεγάλων συλλόγων της χώρας.
Στην προπολεμική περίοδο τέθηκαν οι βάσεις για την καλύτερη οργάνωση και δράση του συλλόγου. Κύριο μέλημα του Διοικητικού Συμβουλίου ήταν η στέγαση. Έτσι στις 16 Ιουλίου 1926 ο Παναιτωλικός αποκτά το δικό του σπίτι στο αλλοτινό ελαιοστάσιο Βελή, θέση στην οποία στεγάζεται μέχρι σήμερα το γήπεδό του. Είναι η εποχή της αθωότητας και ολοένα και περισσότερα ντόπια παιδιά ποθούν να φορέσουν την κυανοκίτρινη φανέλα, να ματώσουν γι΄ αυτήν, έχοντας ως μοναδικό όφελος το χειροκρότημα του κόσμου. Διοργανώνονται αρκετά φιλικά παιχνίδια με ομάδες γειτονικών περιοχών και κάθε παιχνίδι αποτελεί μια τοπική γιορτή. Αξιοσημείωτα είναι τα παιχνίδια με την Παναχαϊκή που αποτελούσε την «αιώνια» αντίπαλο του Παναιτωλικού στα πλαίσια του περιφερειακού πρωταθλήματος Ελλάδας. Επίσης εκτός του ποδοσφαιρικού τμήματος οργανώνεται και τμήμα κλασσικού αθλητισμού, καθώς και τμήμα βόλεϊ-μπολ, ανδρών και γυναικών. Η πολύπλευρη δράση του συλλόγου όμως σταματά απότομα την περίοδο της κατοχής. Από τις 23 Σεπτεμβρίου 1940 έως τις 5 Μαρτίου 1945 ότι έγινε στο γήπεδο του Παναιτωλικού δεν ήταν του συλλόγου. Πολλοί αθλητές του Παναιτωλικού πολέμησαν ηρωικά για την πατρίδα και τη λευτεριά. Δυο μάλιστα από αυτούς δεν ξαναγύρισαν: οι Κώστας Καμζέλης και Πάνος Αλεξάς.
Στη δεκαετία του 1950 το Αγρινιώτικο κοινό απόλαυσε μια ομάδα με περίσσια ποδοσφαιρική ποιότητα, αλλά και ήθος. Διακρίσεις σαν τη συμμετοχή στην τελική φάση (6άδα) του Πανελλήνιου Πρωταθλήματος το 1954-55 αλλά και την κατοχύρωση θέσης στην ενιαία Β΄ Εθνική αποτελούν ακόμη και σήμερα στιγμές νοσταλγίας και συγκίνησης. Είναι κοινή διαπίστωση πως εκείνη η ομάδα δεν βρήκε, αγωνιστικά τουλάχιστον, τη δικαίωση που της άξιζε. Το κατεστημένο του ελληνικού ποδοσφαίρου σε συνδυασμό με διοικητικά προβλήματα καθήλωσαν τον Παναιτωλικό σε επίπεδα κατώτερα των πραγματικών του δυνατοτήτων. Η δεκαετία του ΄60 βρίσκει τον Παναιτωλικό στη Β΄ Εθνική. Αποτελεί μια από τις πιο ισχυρές ομάδες και πάντοτε πλαισιώνει τις πρώτες θέσεις του βαθμολογικού πίνακα. Ο Παναιτωλικός γίνεται το αντίδοτο στην φτώχεια, την ανέχεια και τη μιζέρια. Η συμπαράσταση του κόσμου άγγιζε τα όρια της υστερίας και το γήπεδο στέναζε από τους χιλιάδες οπαδούς του που κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες υποστήριζαν την ομάδα. Έναν κόσμο που όλη η ποδοσφαιρική Ελλάδα τον περιβάλλει με δέος και σεβασμό. Σε αντίθεση με την αγωνιστική πρόοδο της ομάδας, το φιλεκπαιδευτικό έργο του συλλόγου διακόπτεται βίαια. Η δικτατορία του 1967 αποφασίζει το κλείσιμο των νυχτερινών σχολών. Σε μια εποχή που ξεχείλιζε η βαρβαρότητα της κρατικής εξουσίας και η ασημαντότητα ο Παναιτωλικός ενοχλούσε με το εκπαιδευτικό και πολιτιστικό του έργο.
Στη δεκαετία του 1970 ο Παναιτωλικός πραγματοποιεί την υπέρβαση. Μετά από μια εντυπωσιακή πορεία στο μαραθώνιο της Β΄ Εθνικής την περίοδο του 1974-75 στέφεται πρωταθλητής και κερδίζει πανάξια την άνοδο στην Α΄ Εθνική. Στα σαλόνια του ελληνικού ποδοσφαίρου παρέμεινε για 2 συνεχόμενες χρονιές. Η πορεία της ομάδας στη Α΄ Εθνική είναι μέτρια και ύστερα από διοικητικές και οικονομικές αρρυθμίες υποβιβάζεται στην Β΄ Εθνική το 1977. Στους περισσότερους φιλάθλους βέβαια καταγράφεται ως ιστορικής αξίας γεγονός η υπόθεση με το διαιτητή Ράμμο και την ανεκδιήγητη διαιτησία του στο παιχνίδι με τον ΠΑΟΚ που σαν αποτέλεσμα είχε να προπηλακιστεί άγρια από οπαδούς του Παναιτωλικού. Η ιστορία αυτή αποτέλεσε και αποτελεί την πιο μελανή σελίδα στην ιστορία του Παναιτωλικού. Η δεκαετία του 1980 βρίσκει τον Παναιτωλικό στη γνώριμή του Β΄ Εθνική.
Το ελληνικό ποδόσφαιρο έχει αφήσει το ρομαντισμό και έχει βαπτιστεί επαγγελματικό. Η ομάδα του Αγρινίου συναντά δυσκολίες να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα αλλά έχοντας τη συμπαράσταση του κόσμου πραγματοποιεί αξιόλογες εμφανίσεις. Οι οικονομικές δυσκολίες στη συντήρησης της ομάδας οδηγούν το 1988 τον Παναιτωλικό στη Δ΄ Εθνική. Η αγωνιστική πτώση απογοητεύει πολλούς για την αδυναμία να ξεφύγει από το τέλμα. Όμως και σε αυτήν την περίοδο ο κόσμος του Παναιτωλικού ήταν δίπλα στην ομάδα. Φθάνει να θυμηθούμε το παιχνίδι με την Α.Ε.Μεσολογγίου στο οποίο κόπηκαν 10.000 εισιτήρια κάνοντας τις αθηναϊκές αθλητικές εφημερίδες να γράφουν διθυράμβους για τον κόσμο του Αγρινίου.
Στο πρώτο μισό της δεκαετίας του 1990 ο Παναιτωλικός αγωνίζεται στη Γ΄ Εθνική εκτός της περιόδου ΄92-΄93 που αγωνίστηκε στη Β΄ Εθνική. Το 1993 αναγκάζεται λόγω έργων στη φυσική του έδρα να αγωνίζεται στο Δ.Α.Κ. Αγρινίου. Η «εξορία» αυτή σε συνδυασμό με διοικητικά προβλήματα αποδιοργανώνει τους φιλάθλους. Μπορεί να υπήρχε μια συνεπής παρουσία του κόσμου αλλά ο παλμός είχε χαθεί. Το 1995 ο Παναιτωλικός επιστρέφει στη φυσική του έδρα. Όλα δείχνουν πως κάτι καινούργιο γεννιέται. Η ομάδα αποκτά σταθερή διοίκηση, καλούς παίκτες και ένας άνεμος αισιοδοξίας πνέει στο Αγρίνιο. Το τέλος της περιόδου βρίσκει τον Παναιτωλικό πρωταθλητή και η Β΄ Εθνική τον περιμένει ξανά. Στη Β΄ Εθνική το 1996-97 η ομάδα προχωρά από νίκη σε νίκη προσφέροντας ένα ντελίριο ενθουσιασμού στους φιλάθλους. Στο γήπεδο δεν πέφτει καρφίτσα, ιαχές και συνθήματα δονούν την ατμόσφαιρα ενώ δεκάδες πανό κοσμούν τα κάγκελα. Η χρονιά όμως τελειώνει με την ταπείνωση του παιχνιδιού στο Άργος. Στους περισσότερους είναι γνωστά τα γεγονότα γι΄ αυτό δεν θα επεκταθούμε. Άλλωστε η ιστορία έχει καταγράψει τους υπαίτιους της ντροπής. Στις επόμενες περιόδους 1998-2004 ο Παναιτωλικός παίρνει τον κατήφορο. Απουσιάζει ο ενθουσιασμός και το κίνητρο. Έτσι ύστερα από την ακμή έρχεται η παρακμή. Ο Παναιτωλικός πέφτει στη Δ΄ Εθνική και όλα φαντάζουν δυσοίωνα για τον ιστορικό σύλλογο.
80 χρόνια μετά, πολλά πράγματα έχουν αλλάξει. Εκτός από την αγάπη των απανταχού Αγρινιωτών και Αιτωλοακαρνάνων για την ομάδα με τα κυανοκίτρινα. Από το περασμένο καλοκαίρι ο σύλλογος άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία του, αφήνοντας οριστικά πίσω του τους πρόσφατους εφιάλτες.
Απόκτησε νέα διοίκηση με σταθερότητα και όραμα. Η ιδέα του Παναιτωλικού ήταν, είναι και θα είναι πάντα εδώ ζωντανή, παρακαταθήκη για όλους μας. Τα 82 χρόνια αθλητικής-κοινωνικής - πολιτικής προσφοράς του Παναιτωλικού είναι στο χέρι μας να τα αναδείξουμε. ΜΗ ΛΕΙΨΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΑΠΟ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΣΤΙΓΜΗ.
Στην προπολεμική περίοδο τέθηκαν οι βάσεις για την καλύτερη οργάνωση και δράση του συλλόγου. Κύριο μέλημα του Διοικητικού Συμβουλίου ήταν η στέγαση. Έτσι στις 16 Ιουλίου 1926 ο Παναιτωλικός αποκτά το δικό του σπίτι στο αλλοτινό ελαιοστάσιο Βελή, θέση στην οποία στεγάζεται μέχρι σήμερα το γήπεδό του. Είναι η εποχή της αθωότητας και ολοένα και περισσότερα ντόπια παιδιά ποθούν να φορέσουν την κυανοκίτρινη φανέλα, να ματώσουν γι΄ αυτήν, έχοντας ως μοναδικό όφελος το χειροκρότημα του κόσμου. Διοργανώνονται αρκετά φιλικά παιχνίδια με ομάδες γειτονικών περιοχών και κάθε παιχνίδι αποτελεί μια τοπική γιορτή. Αξιοσημείωτα είναι τα παιχνίδια με την Παναχαϊκή που αποτελούσε την «αιώνια» αντίπαλο του Παναιτωλικού στα πλαίσια του περιφερειακού πρωταθλήματος Ελλάδας. Επίσης εκτός του ποδοσφαιρικού τμήματος οργανώνεται και τμήμα κλασσικού αθλητισμού, καθώς και τμήμα βόλεϊ-μπολ, ανδρών και γυναικών. Η πολύπλευρη δράση του συλλόγου όμως σταματά απότομα την περίοδο της κατοχής. Από τις 23 Σεπτεμβρίου 1940 έως τις 5 Μαρτίου 1945 ότι έγινε στο γήπεδο του Παναιτωλικού δεν ήταν του συλλόγου. Πολλοί αθλητές του Παναιτωλικού πολέμησαν ηρωικά για την πατρίδα και τη λευτεριά. Δυο μάλιστα από αυτούς δεν ξαναγύρισαν: οι Κώστας Καμζέλης και Πάνος Αλεξάς.
Στη δεκαετία του 1950 το Αγρινιώτικο κοινό απόλαυσε μια ομάδα με περίσσια ποδοσφαιρική ποιότητα, αλλά και ήθος. Διακρίσεις σαν τη συμμετοχή στην τελική φάση (6άδα) του Πανελλήνιου Πρωταθλήματος το 1954-55 αλλά και την κατοχύρωση θέσης στην ενιαία Β΄ Εθνική αποτελούν ακόμη και σήμερα στιγμές νοσταλγίας και συγκίνησης. Είναι κοινή διαπίστωση πως εκείνη η ομάδα δεν βρήκε, αγωνιστικά τουλάχιστον, τη δικαίωση που της άξιζε. Το κατεστημένο του ελληνικού ποδοσφαίρου σε συνδυασμό με διοικητικά προβλήματα καθήλωσαν τον Παναιτωλικό σε επίπεδα κατώτερα των πραγματικών του δυνατοτήτων. Η δεκαετία του ΄60 βρίσκει τον Παναιτωλικό στη Β΄ Εθνική. Αποτελεί μια από τις πιο ισχυρές ομάδες και πάντοτε πλαισιώνει τις πρώτες θέσεις του βαθμολογικού πίνακα. Ο Παναιτωλικός γίνεται το αντίδοτο στην φτώχεια, την ανέχεια και τη μιζέρια. Η συμπαράσταση του κόσμου άγγιζε τα όρια της υστερίας και το γήπεδο στέναζε από τους χιλιάδες οπαδούς του που κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες υποστήριζαν την ομάδα. Έναν κόσμο που όλη η ποδοσφαιρική Ελλάδα τον περιβάλλει με δέος και σεβασμό. Σε αντίθεση με την αγωνιστική πρόοδο της ομάδας, το φιλεκπαιδευτικό έργο του συλλόγου διακόπτεται βίαια. Η δικτατορία του 1967 αποφασίζει το κλείσιμο των νυχτερινών σχολών. Σε μια εποχή που ξεχείλιζε η βαρβαρότητα της κρατικής εξουσίας και η ασημαντότητα ο Παναιτωλικός ενοχλούσε με το εκπαιδευτικό και πολιτιστικό του έργο.
Στη δεκαετία του 1970 ο Παναιτωλικός πραγματοποιεί την υπέρβαση. Μετά από μια εντυπωσιακή πορεία στο μαραθώνιο της Β΄ Εθνικής την περίοδο του 1974-75 στέφεται πρωταθλητής και κερδίζει πανάξια την άνοδο στην Α΄ Εθνική. Στα σαλόνια του ελληνικού ποδοσφαίρου παρέμεινε για 2 συνεχόμενες χρονιές. Η πορεία της ομάδας στη Α΄ Εθνική είναι μέτρια και ύστερα από διοικητικές και οικονομικές αρρυθμίες υποβιβάζεται στην Β΄ Εθνική το 1977. Στους περισσότερους φιλάθλους βέβαια καταγράφεται ως ιστορικής αξίας γεγονός η υπόθεση με το διαιτητή Ράμμο και την ανεκδιήγητη διαιτησία του στο παιχνίδι με τον ΠΑΟΚ που σαν αποτέλεσμα είχε να προπηλακιστεί άγρια από οπαδούς του Παναιτωλικού. Η ιστορία αυτή αποτέλεσε και αποτελεί την πιο μελανή σελίδα στην ιστορία του Παναιτωλικού. Η δεκαετία του 1980 βρίσκει τον Παναιτωλικό στη γνώριμή του Β΄ Εθνική.
Το ελληνικό ποδόσφαιρο έχει αφήσει το ρομαντισμό και έχει βαπτιστεί επαγγελματικό. Η ομάδα του Αγρινίου συναντά δυσκολίες να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα αλλά έχοντας τη συμπαράσταση του κόσμου πραγματοποιεί αξιόλογες εμφανίσεις. Οι οικονομικές δυσκολίες στη συντήρησης της ομάδας οδηγούν το 1988 τον Παναιτωλικό στη Δ΄ Εθνική. Η αγωνιστική πτώση απογοητεύει πολλούς για την αδυναμία να ξεφύγει από το τέλμα. Όμως και σε αυτήν την περίοδο ο κόσμος του Παναιτωλικού ήταν δίπλα στην ομάδα. Φθάνει να θυμηθούμε το παιχνίδι με την Α.Ε.Μεσολογγίου στο οποίο κόπηκαν 10.000 εισιτήρια κάνοντας τις αθηναϊκές αθλητικές εφημερίδες να γράφουν διθυράμβους για τον κόσμο του Αγρινίου.
Στο πρώτο μισό της δεκαετίας του 1990 ο Παναιτωλικός αγωνίζεται στη Γ΄ Εθνική εκτός της περιόδου ΄92-΄93 που αγωνίστηκε στη Β΄ Εθνική. Το 1993 αναγκάζεται λόγω έργων στη φυσική του έδρα να αγωνίζεται στο Δ.Α.Κ. Αγρινίου. Η «εξορία» αυτή σε συνδυασμό με διοικητικά προβλήματα αποδιοργανώνει τους φιλάθλους. Μπορεί να υπήρχε μια συνεπής παρουσία του κόσμου αλλά ο παλμός είχε χαθεί. Το 1995 ο Παναιτωλικός επιστρέφει στη φυσική του έδρα. Όλα δείχνουν πως κάτι καινούργιο γεννιέται. Η ομάδα αποκτά σταθερή διοίκηση, καλούς παίκτες και ένας άνεμος αισιοδοξίας πνέει στο Αγρίνιο. Το τέλος της περιόδου βρίσκει τον Παναιτωλικό πρωταθλητή και η Β΄ Εθνική τον περιμένει ξανά. Στη Β΄ Εθνική το 1996-97 η ομάδα προχωρά από νίκη σε νίκη προσφέροντας ένα ντελίριο ενθουσιασμού στους φιλάθλους. Στο γήπεδο δεν πέφτει καρφίτσα, ιαχές και συνθήματα δονούν την ατμόσφαιρα ενώ δεκάδες πανό κοσμούν τα κάγκελα. Η χρονιά όμως τελειώνει με την ταπείνωση του παιχνιδιού στο Άργος. Στους περισσότερους είναι γνωστά τα γεγονότα γι΄ αυτό δεν θα επεκταθούμε. Άλλωστε η ιστορία έχει καταγράψει τους υπαίτιους της ντροπής. Στις επόμενες περιόδους 1998-2004 ο Παναιτωλικός παίρνει τον κατήφορο. Απουσιάζει ο ενθουσιασμός και το κίνητρο. Έτσι ύστερα από την ακμή έρχεται η παρακμή. Ο Παναιτωλικός πέφτει στη Δ΄ Εθνική και όλα φαντάζουν δυσοίωνα για τον ιστορικό σύλλογο.
80 χρόνια μετά, πολλά πράγματα έχουν αλλάξει. Εκτός από την αγάπη των απανταχού Αγρινιωτών και Αιτωλοακαρνάνων για την ομάδα με τα κυανοκίτρινα. Από το περασμένο καλοκαίρι ο σύλλογος άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία του, αφήνοντας οριστικά πίσω του τους πρόσφατους εφιάλτες.
Απόκτησε νέα διοίκηση με σταθερότητα και όραμα. Η ιδέα του Παναιτωλικού ήταν, είναι και θα είναι πάντα εδώ ζωντανή, παρακαταθήκη για όλους μας. Τα 82 χρόνια αθλητικής-κοινωνικής - πολιτικής προσφοράς του Παναιτωλικού είναι στο χέρι μας να τα αναδείξουμε. ΜΗ ΛΕΙΨΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΑΠΟ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΣΤΙΓΜΗ.
